Naalakkersuisut siulittaasuata illussaa Nuummi Nuutoqqamiippoq. Sanaartorneq tassaavoq nunap nakorsaata atorfimminut atatillugu illorisimasaata, B-29-p, sanaqqinnera, Qarsoq Tegnestuemit titartarneqartoq.
2009 2011
Illup oqaluttuassartaa
Nakorsap illukua Kongelige Grønlandske Handelimi – KGH-mi sanasut naalagaata P.A. Cortsenip 1903-mi titartarpaa, KGH-milu assistentip illuatut 1906-imi sanaqqaarneqarluni. Illup assingi Upernavimmi, Aasianni Nanortalimmilu aamma sananeqarput.
Assistentip illua januarimi 1967-imi ikuallappoq, taassumalu kingorna nakorsap illorilerlugu. Illu 1992-ip tunngaanut nakorsap peqqinnissamik nakkutilliisuutitap illuatut atorneqarpoq.
B-29 eqqissisimatitaanngilaq, kisiannili Nunatta Katersugaasiviani aamma Kulturikkut Kingornussat pillugit Siunnersuisoqatigiinni nalunaarsorneqarsimalluni, illullu immikkoortuini 1-tut nalunaarsorneqarluni, tassa Nuummi Nuutoqqamut pilersaarummi 1C14-2-mi oqaluttuarisaanermi illu pingaaruteqartoq.
Titartakkat nalunaarsukkallu atuuttut malillugit takuneqarsinnaavoq illu aallaqqaammut ujaqqanik qaleriissakkanik toqqammavilerlugu sanaajusoq, illulu kingusinnerusukkut qaffanneqarnikoq ujaqqallu toqqammaviit qaavisigut betonimik toqqammavilerneqarlutik.
B-29 ataatsimik quleriilerlugu sananeqarpoq qalia atorneqarluni, aammalu avannamut kangimut teqeqquani pukkitsumik kældereqarluni, aammalu inip naatitsiviup ataani nikorfaffigineqarsinnaasumik kældereqarluni. B-29 silataatigut 8×12,5 meteritut angissuseqarpoq, illullu saarni katiterlugit sananeqarluni, silataanilu qisunnik listilerlugit qallerneqarluni. Illu peqqinnissaqarfiup qanga qalipaataanik sungaartumik qalipagaanikuuvoq, piffissamilu sananeqarfiani sanariaatsitut sananeqarluni, ilaatigut qaliata iluani anorimullu illersuutai ilagalaaserfiilu qiperuusakkat. B-29 siusinnerusukkut kissarsuusivimmik errorsisarfimmillu saniatigut ilaneqarnikuuvoq.
Illu 1961-imi 1970-imilu allanngortiterlugu sananeqarpoq nutarsarneqarlunilu. Piffissap ingerlanerani annikinnerusunik allannguilluni sananeqartarnikuuvoq iluarsaanneqartarlunilu.
Illu 1992-imi taamanikkut Namminersornerullutik Oqartussat pisortaanut Kaj Kleistimut atorfimmut atatillugu illoritinneqalerpoq. Piffissami 2006-imiit 2009-mut illu aningaasaqarnermut nunanullu allanut naalakkersuisumit Aleqa Hammondimit kingullermik najugarineqarpoq.
Sanaaqqiineq
2009-imi politikikkut oqartussaasut nikinnerisa kingorna aalajangerneqarpoq B-29 Naalakkersuisut siulittaasuata atorfimmut atatillugu illorilissagaa. Naalakkersuisoqatigiit Inuit Ataqatigiit, Demokraatit aamma Kattusseqatigiit Kuupik Kleist Naalakkersuisunut siulittaasoralugu.
Namminersorlutik Oqartussani INI Byggeteknik A/S sanaartortitsisutut aasakkut 2009-mi illumik annikinnerusumik nutarterinermik allanngortiterinermillu aallartitsivoq. Tassunga atatillugu paasineqarpoq sukani il.il. arlalinnik aaneqartoq. Taamaammat sanaartortitsisup kissaatigaa sukat illuliorneq pillugu malittarisassat malillugit nutaanik sukalersorneqassasoq.
Qulaani taaneqartut kingunerinik nutarsaaneq allanngortiterinerlu akisusussaavoq, tamannalu tunngavigalugu aalajangerneqarpoq illu ingutserneqassasoq nutaamillu sananeqarluni.
Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu 1980-ikkunni sumiiffimmi pilersaarutip suliarineqarnerani peqataatinneqarpoq, qulakkeerlugulu B-29 illut immikkoortuisa qaffasinnerpaaffianni nalunaarsorneqassasoq aammalu sumiiffimmi pilersaarummi sianigineqassasoq Nuutoqaq illut atorlugit Nuummi ukiut untriitilikkaat ingerlaneranni illulioriaatsimi kulturikkut Nuummilu sivisuumik pingaaruteqartumillu oqaluttuarisaanermut tunngassuteqartoq.
B-29-mi suliarinninneq Kommuneqarfik Sermersuumit annertuumik ingerlanneqarpoq, taamaammallu sanaartortitsisoq aamma Qarsoq Tegnestue A/S Kultirikkut Kingornussat pillugit Siunnersuisoqatigiit aammalu Kommuneqarfik Sermersuumi, Sanaartornermik Avatangiisinillu Immikkoortortaqarfimmi sulisut oqaloqatigisarlugit sanaqqinnissaanik 2010-mi upernaakkut pilersaarusiorput.
Sanaartornermik pilersaarut
B-29-mik mannakkut periutsitut betonimik tunngavilerlugu illullu saarnii katiterlugit, silataani silaannarmut qisunnik sannakunillu illersuutilerlugu qalialu sannakunik qallerlugu pappiliarsulerlugu sanaqqinneqassaaq.
Sanaqqiineq pingasunngorlugu agguarneqarpoq, illu pingaarneq, illumut ilanngussaq taakkulu akornanni immikkoortoq. Illu pingaarneq aallaqqaammut titartarnera illulioriaaserlu atorlugit sanaqqinneqassaaq. Illup ilaassutaa illutut pingaarnertut isikkulerlugu sananeqassaaq aammalu Illup Pingaarnerup Illumullu Ilassutip akornanni immikkoortoqassalluni.
Illuliornerillu pillugit malittarisassat 2006-imeersut atuuttut naapertorlugit sanaqqiineq maannakkutut ilusilersorneqassaaq atorneqarsinnaasunngortinneqarlunilu. Nuna sanaartorfik 160 m² missaaniippoq, illullu angissusia tamakkerlugu 236 m² missaaniissalluni.
Sanaartoqqinneq piffissami oktobari 2010-miit november 2011-imut ingerlanneqearpoq.
Suliariumannittussarsiuvineq: Tamanik suliarinninneq
Sanaartortitsisoq: Namminersorlutik Oqartussat
Sanaartukkap akia:. 8 mio.kr. missaani
